Gmina Krzyżanowice leży w powiecie raciborskim, w południowo-zachodniej części województwa śląskiego. Zajmuje powierzchnię 69 km2 i liczy około 10,9 tys. mieszkańców. W skład Gminy wchodzi 10 sołectw: Krzyżanowice, Chałupki, Tworków, Bieńkowice, Bolesław, Owsiszcze, Nowa Wioska, Roszków, Rudyszwałd oraz Zabełków. Od wschodu granicą gminy jest rzeka Odra, natomiast od południowego-zachodu graniczy z Czechami.
Gmina Krzyżanowice jest typową gminą rolniczą. Gmina swój rolniczy charakter zawdzięcza przede wszystkim wysokiej bonitacji gleby. Sprzyja temu łagodny, umiarkowany klimat, kształtowany przez prądy powietrzne związane z bliskim sąsiedztwem Bramy Morawskiej. Taki właśnie typ klimatu jest optymalny dla produkcji rolnej.
Współczesna Gmina Krzyżanowice to miejsce piękne i zadbane, tonące w zieleni, które charakteryzuje się:
Gmina Krzyżanowice stwarza nie tylko wyśmienite warunki do zamieszkania, ale także do weekendowego wypoczynku i inwestowania, warto więc naszą gminę odwiedzić i poznać!
Ziemie nad górną Odrą sięgają swoją historią czasów epoki kamiennej. Na terenie gminy Krzyżanowice odkryto narzędzia kamienne, datowane na 240 000–180 000 lat p.n.e., będące najstarszymi śladami bytności człowieka na obecnych ziemiach polskich. Pierwsze pisemne wzmianki o większości wsi wchodzących w skład gminy Krzyżanowice, pochodzą z XII–XIV wieku.
Na przestrzeni wieków obszar gminy należał na przemian do Polski, Czech, Habsburgów, Prus, Niemiec, a od 1945 r. ponownie do Polski. Złożone dzieje tej ziemi sprawiły, że przybrała ona bogaty, wielokulturowy charakter z elementami kultury polskiej, morawskiej (czeskiej) i niemieckiej. Ze względu na lokalizację była miejscem przemarszu wielu wojsk m.in. szwedzkich i duńskich w okresie wojny trzydziestoletniej, ale także przemarszu wojsk króla Jana III Sobieskiego śpieszącego z odsieczą na Wiedeń.
Koniec wojen śląskich i wojny siedmioletniej (1763 r.) przesądziły o tym, że tutejsze ziemie na długo weszły w obręb państwa pruskiego.
Po I wojnie światowej nastąpiły poważne zmiany terytorialne. Na mocy traktatu wersalskiego z 1919 r. cały obszar gminy Krzyżanowice został objęty plebiscytem. Sympatie mieszkańców były podzielone i decyzją zwycięskiej koalicji wszystkie wsie wchodzące dzisiaj w skład dzisiejszej Gminy przyznano państwu niemieckiemu. Po zajęciu w kwietniu 1945 r. obszaru gminy Krzyżanowice przez wojska radzieckie i czechosłowacką brygadę pancerną ziemie te zostały przyznane państwu polskiemu. Na początku cała Gmina należała do ówczesnego województwa śląskiego, a 1950 r. w wyniku reformy administracyjnej znalazła się na terenie nowo utworzonego województwa opolskiego. Kolejna reforma administracyjna przeprowadzona w 1975 r. powoduje, że gmina Krzyżanowice wraca w granice początkowo województwa katowickiego, a następnie w roku 1999 do województwa śląskiego.
Na terenie gminy Krzyżanowice występują obszary chronione programem Natura 2000 (Las Tworkowski oraz Graniczne Meandry Odry) oraz liczne zadrzewienia o charakterze zabytkowym, na które składają się zarówno pojedyncze drzewa jak i całe zespoły, stanowiące parki wokół starych zamków i pałaców. Oprócz okazałych drzew na miano pomników przyrody zasługują też szczególnie okazałe głazy narzutowe, będące pozostałością po lodowcu.
Meandry Odry
Meandry Odry to unikatowy w skali europejskiej obszar chronionej fauny i flory, wpisany do europejskiej sieci Obszarów Chronionych NATURA 2000. To miejsce, gdzie przyroda zachowała swój dziewiczy charakter, a koryto rzeki kształtowała natura, nie działalność człowieka. Poznać tą niezwykłą ostoję przyrody oraz jej mieszkańców, można zarówno za pomocą ścieżki rowerowej, która prowadzi przez cały obszar, jak i z perspektywy rzeki, w trakcie spływu kajakowego lub z 27-metrowej wieży widokowej.
Rzeka Odra
Druga co do wielkości rzeka Polski, ma swoje źródło na południowo-wschodnim zboczu wzgórza Fidlův kopec w Górach Odrzańskich, na wysokości 634 m n.p.m. w pobliżu miejscowości Kozlov. Rzeka ma długość 854,3 km, z czego 742 km w Polsce.
Fauna i flora
Fauna Granicznych Meandrów Odry jest bogata w rzadkie i chronione gatunki zwierząt. Spotkać tu można borsuki, bobry, orły przednie, zimorodki, rzekotkę drzewną. W samej wodzie żyją ryby takie jak piskorze, różanki, małże szczeżuje wielkie i skójki malarskie. W spróchniałych konarach starych drzew spotkać możemy chrząszcza pachnicę dębową (Osmoderma eremita), objętego ścisłą ochroną prawną i będącego gatunkiem priorytetowym tzw. dyrektywy siedliskowej UE 92/43/EWG. Na granicznych meandrach rzeki Odry występuje kilka rzadkich zbiorowisk roślinnych, które chronione są w skali europejskiej, m. in.: lasy nadrzeczne z olszą czarną i jesionem, łęgi wierzbowo-topolowe i fragmenty wilgotnych łąk. Natomiast do chronionych wodnych roślin należą m. in.: kotewka orzech wodny, jezierza mniejsza, grzybienie północne, oczeret jeziorny, łączeń baldaszkowy i zamokrzyca ryżowa.
Sołectwo położone w północnej części Gminy, graniczy z Raciborzem. Bieńkowice powstały na przełomie XII i XIII w. Wieś typowo rolnicza. Warto zwiedzić: kościół, odnowiony „klasztor św. Walentego” - obecnie Dom Kultury DFK, krzyż – pomnik poległych mieszkańców w czasach wojen, wystawiony w 1871 r., odnowiony w 2003, spichrz przy ul. Pomnikowej, zabytkową kuźnię Państwa Socha. Sołectwo znane jest przede wszystkim z tradycyjnej procesji konnej w czasie świąt wielkanocnych, kończącej się wyścigami i nabożeństwem w miejscowym kościele.
Sołectwo to usytuowane jest w zachodniej części gminy. Po raz pierwszy Bolesław wzmiankowany był w 1377 r. We wsi znajduje się parafialny kościół pw. św. Jadwigi z 1876 r. Znajduje się tu również kilka zachowanych spichlerzy z XVIII i XIX wieku. W Bolesławiu można przekroczyć granicę z Czechami. W Bolesławiu został odnowiony wodny młyn z XVI wieku. Budynek młyna z 1819 r. jest przystosowany do rodzinnych spotkań, a w jego wnętrzu można znaleźć wiele pamiątek z przeszłości.
Sołectwo położone jest na lewym brzegu Odry, w miejscu, w którym Odra zaczyna swój polski bieg. Historia tej nadgranicznej osady, jako dóbr rycerskich sięga XIV w. Istniał tam gród książęcy strzegący traktu do Czech. W 1862 wzniesiono istniejący zamek, w którym obecnie mieści się restauracja i hotel. W okolicach Chałupek i Zabełkowa rzeka Odra tworzy malownicze i unikalne meandry. Powstające w wyniku naturalnego procesu starorzecze sprzyja tworzeniu nowych siedlisk roślin i zwierząt: naturalnie rozrasta się zagrożona wyginięciem topola czarna, gniazdują: sieweczka rzeczna, brodziec piskliwy, zimorodek i brzegówka. Brzegi porastają lasy łęgowe. Graniczne Meandry Odry zostały wpisane do Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000. W Chałupkach mieści się drogowe i kolejowe polsko-czeskie przejście graniczne.
Centrum administracyjne Gminy Krzyżanowice. Początki wsi sięgają XIII w. W Krzyżanowicach warty zobaczenia jest Pałac Lichnowskich, obecnie Różany Pałac – Dom Pomocy Społecznej, którego właścicielem i prowadzącym jest Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek. W pałacu tym za czasów Lichnowskich przebywali m.in. Ludwik van Beethoven i Franciszek Liszt. Zwraca też uwagę wybudowany w 1853 r. w stylu neogotyku angielskiego budynek bramny. Warty zwiedzenia jest również park przypałacowy z wieloma rzadkimi okazami flory pamiętającymi czasy dawnych właścicieli oraz kościół parafialny pw. św. Anny. Krzyżanowice to również stawy pożwirowe, miejsca chętnie odwiedzane przez wędkarzy oraz osoby lubiące spotkania z naturą.
Nowa Wioska jest najmniejszą miejscowością Gminy. Nowa Wioska powstała w XIV w. We wsi dominują właśnie małe gospodarstwa rolne, chociaż mieszka w niej dużo więcej rodzin niż przed wiekami. Ze względu na bliskość wpływów morawskich, ludność tej miejscowości mówi ciekawą mieszaniną gwary śląskiej z narzeczem morawskim. Do Nowej Wioski prowadzi piękna aleja lipowa.
Owsiszcze położone są w malowniczej kotlince otoczonej wzgórzami, przy granicy z Czechami. Miejscowość powstała prawdopodobnie w XIV w. W 1923 r. wzniesiono we wsi kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Dla upamiętnienia ofiar I wojny światowej mieszkańcy Owsiszcz wybudowali pomnik, na którym wykute zostały nazwiska wszystkich poległych. W ostatnich latach przeprowadzono tam badania archeologiczne. Były one następstwem znalezienia na terenie Owsiszcz pięściaka, który wykonany był przez człowieka z epoki kamienia łupanego. Tym krzemiennym narzędziem posługiwał się nasz przodek przed około 250–200 tys. laty. W Owsiszczach zlokalizowane jest byłe przejście graniczne do czeskiego Piszcza.
Roszków to niewielka miejscowość o charakterze rolniczym, położona na południe od Krzyżanowic. Wioska była wzmiankowana już w 1264 r. Wyrobiska roszkowskiej żwirowni ciągle odkrywają ciekawe „skarby” historii, np. znaleziono tam pnie dębów czarnych o obwodach 600-700 cm, a także szczątki zwierząt kopalnych m.in. mamutów, które żyły na tych terenach i wyginęły przed 10 tys. lat. Mieszkańcy Roszkowa obecnie tworzą bardzo zżytą i zintegrowaną społeczność lokalną.
Rudyszwałd powstał na przełomie XIII i XIV w., początkowo zapisany jako Las Rudolfa. Do dziś na granicy Rudyszwałdu i Zabełkowa zachował się też krzyż pokutny z XIV-XVI w. z piaskowca. Obecny kościół pw. św. Trójcy został wybudowany w 1935 r. W Rudyszwałdzie istnieją dwa przejścia graniczne z Czechami – do Szylerzowic oraz Haci.
Tworków znany jest ze swej niezwykłej historycznej przeszłości, na którą wpłynęły m.in. tak znane postacie, jak: ks. dr Augustyn Weltzel, błogosławiony ks. Emil Szramek, ks. Józef Gregor, czy pisarz Ludwik Bielaczek. Pierwsze wzmianki o wiosce pochodzą z 1350 r., lecz jej początki sięgają prawdopodobnie 1258 r. W XIV w. został wzniesiony kościół św. Piotra i Pawła, który następnie przebudowywano w XVIII i XIX w. Podczas remontu pod koniec XX w. w kościele odkryto krypty z zabytkowymi sarkofagami rodziny Reiswitz mające ponad 300 lat. Kościół parafialny w Tworkowie to jedno z najważniejszych dzieł architektury barokowej Ziemi Raciborskiej, w którym znajduje się unikalna w skali europejskiej ekspozycja kilkunastu zdobionych trumien i strojów. Z XIV w. też pochodzą najstarsze fragmenty zamku wybudowanego w stylu gotyckim, który około XVI w. rozbudowano, zmieniając jego styl na renesansowy. W styczniu 1931 r. w zamku tworkowskim spłonął dach a do dalszych zniszczeń przyczyniły się działania w okresie II wojny światowej. Dzisiaj pozostały po zamku malownicze ruiny zrewitalizowane w 2020 r., w których wieżę zamkową wbudowano 21-metrową platformę widokową, a całość zabezpieczono, aby turyści bezpiecznie mogli zwiedzać teren.
Zabełków leży w południowej części gminy i powstał w XIV w. W 1937 r. wzniesiono we wsi kościół pw. św. Jadwigi. Z historii wsi zachowały się jedynie na zabełkowskim cmentarzu neogotycki krzyż z 1866 r., krzyż cmentarny noeogotycki z 1897 r. i pomnik poległych w I wojnie światowej z 1919 r. W okolicach Zabełkowa i Chałupek rzeka Odra tworzy malownicze i unikalne meandry. Powstające w wyniku naturalnego procesu starorzecze sprzyja tworzeniu nowych siedlisk roślin i zwierząt: naturalnie rozrasta się zagrożona wyginięciem topola czarna, gniazdują: sieweczka rzeczna, brodziec piskliwy, zimorodek i brzegówka. Brzegi porastają lasy łęgowe. Meandry Odry zostały wpisane do Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000. Od strony Zabełkowa można zwiedzać Meandry z 27-metrowej wieży widokowej.
Hać jest położona w północno-wschodniej części powiatu opawskiego, u podnóża Wzgórza Hulczyńskiego. Wschodnia i północna granica wsi jest również granicą państwa z Polską. Pierwsza wzmianka o wsi pojawiła się w 1250 r. Jednym z najważniejszych zabytków w tej miejscowości jest kościół pw. św. Mateusza, który został wybudowany w 1731 r. Budowlę wzniesiono w stylu barokowym, a jej przebudowa miała miejsce w 1894 r. We wsi znajduje się również potężny krzyż z białego marmuru, który przypomina 76 hackich i 27 darkowickich mężczyzn poległych w czasie I wojny światowej.
Pist jest położony w dolinie, która na północy sięga granicy państwa, na południu zaś pasma lasów. Miejscowość ta należy do najstarszych wsi na ziemi opawskiej. Pierwsza pisemna wzmianka pochodzi z 1228 r. W 1743 r. na fundamentach starego kościoła powstała nowa świątynia poświęcona św. Wawrzyńcowi, w której zachowały się barokowe figury świętych Piotra i Pawła oraz znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, koronowany przez Jana Pawła II. Kościół ten wraz z okalającą Drogą Krzyżową jest miejscem pątniczym. Znajdują się tutaj również kąpielisko, minigolf i rekreacyjny areał sportowy.
Szilerzowice są położone na terenie Wzgórza Hulczyńskiego, w jego wschodniej części, przy granicy z Polską. Wieś powstała około połowy XIII wieku i była otoczona gęstymi lasami. W 1713 r. w Szylerzowicach został wybudowany rzymskokatolicki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Znajduje się tutaj również zamek należący wcześniej do rodziny Rotschildów, który został wybudowany w latach 1787–1815, stojący wśród 98-hektarowego angielskiego parku. W obszernym parku wokół zamku znajduje się 18-dołkowe pole golfowe. Znajdują się tutaj także dwa rezerwaty przyrody: tzw. Czarny Las I i Czarny Las II. Szilerzowice posiadają również miejsce zakwaterowania dla turystów oraz restauracje.
Miasto Bohumín położone jest w strefie przemysłowej Województwa Morawsko-Śląskiego na północny wschód od Ostrawy, przy granicy z Polską, u zbiegu rzek Odry i Olzy. Takie położenie zapewnia miastu ważną pozycję w dziedzinie transportu międzynarodowego i przemysłu, a jego położenie w krajobrazie sprawia, że jest ciekawym celem turystycznym. Największą atrakcją dla zwiedzających jest urokliwy pomnik przyrody w postaci ośmiokilometrowego meandrującego biegu rzeki Odry, a także wyjątkowy teren sportowo-rekreacyjny z basenem, golfem przygodowym, parkiem rozrywki dla dzieci i labiryntem.
Copyright © 2024 Wszelkie prawa zasteżone.
Projekt i realizacja. Strony WCAG dla instytucji - itee.pl