Młyn tworkowski, zbudowany w 1914 roku, to jeden z nielicznych młynów w Polsce, który do dziś produkuję mąkę tradycyjnymi metodami na niewielką skalę. Młyn jest murowany i od początku swojego istnienia był napędzany turbiną wodną. W 1927 roku został dodatkowo wyposażony w silnik spalinowy, a w 1948 roku w napęd elektryczny. Młyn w Tworkowie znajduje się przy ulicy Młyńskiej, w przepięknej okolicy, nieopodal malowniczego stawu.

Młyn gospodarczy w Tworkowie, który powstał w 1703 roku jako drewniany budynek z kołem wodnym, został zmodernizowany wraz z rozwojem przemysłowo-technologicznym. W 1914 roku drewniany młyn zastąpiono murowanym z napędem turbinowym o mocy 4,5 KM, a w 1927 roku zamontowano silnik spalinowy o mocy 9 KM, a w 1948 roku – napęd elektryczny o mocy 7,5 kW. Obecnie młyn, który po przeprowadzeniu remontu i modernizacji w latach 1991-1995 ma wydajność 3 ton na dobę, jest udostępniany do zwiedzania przez właściciela - Franciszka Pawlika.

Młyn, będący tradycyjnym zakładem rodzinnym już od 10 pokoleń, to jeden z ostatnich w Polsce, gdzie produkuje się mąkę na małą skalę metodami tradycyjnymi. Jest to miejsce, gdzie można poznać historię i tradycje obiektu oraz techniki produkcji mąki, a także zjechać na zjeżdżalni dla worków. Obok młyna znajduje się 300-letni dom państwa Pawlików. 

Młyn w Tworkowie miał swoje początki już w 1703 roku, kiedy to powstał jako drewniana budowla. Obecny, murowany z cegły klinkierowej, został wybudowany w 1914 roku. 

Historia młyna

Młyn wodny to konstrukcja, w której umieszczono urządzenia do mielenia ziarna na mąkę i kaszę. Urządzenia te napędza koło wodne lub turbina wodna, a młyn znajduje się zazwyczaj nad rzeką. W Europie, początkowo młyn, młyn zbożowy i koło wodne były używane zamiennie. Koła wodne były wykorzystywane wyłącznie do mielenia zboża, a młyn, który był napędzany kołem wodnym, był umieszczony nad ciekiem wodnym. Energia, potrzebna do napędzania urządzeń mielących ziarno, pochodziła z wody spiętrzonej w kole młyńskim.

W XII wieku pojawiły się wiatraki, które służyły również tylko do mielenia zboża. Pracą w obu tych urządzeniach zajmują się młynarze. W okresie zakładania manufaktur, zarówno wiatraki, jak i młyny wodne, były wykorzystywane do innych prac, takich jak mieszanie gliny, kowalstwo, piłowanie drewna, foluszowanie itp. Doprowadziło to do konieczności określenia przedmiotu obróbki, tak więc mówiono o wiatraku lub młynie zbożowym. W XIX wieku pojawiły się młyny parowe, ale z czasem odeszły wraz z wiekiem pary.

W dzisiejszych czasach młyny są najczęściej wyposażone w urządzenia zasilane energią elektryczną i często znajdują się w budynkach po dawnych młynach wodnych. W dzisiejszych młynach przemysłowych nie ma konieczności dodawania określenia zbożowy, ponieważ stanowią one część większej fabryki. Należy jednak zauważyć, że określenia młyna wynikają z różnych rodzajów klasyfikacji. Określenie młyna wodnego, wiatrowego (wiatraka), parowego lub elektrycznego mówi o rodzaju stosowanego napędu, natomiast określenie młyna zbożowego, węglowego lub wapiennego mówi o rodzaju mielonego surowca. Określenie młyna kulowego informuje natomiast, że surowiec jest rozdrabniany przy pomocy stalowych kul, a nie jak w wielu młynach zbożowych między kamieniami (tak jak w żarnach).

Przed pojawieniem się młynów i wiatraków każda rodzina musiała produkować mąkę dla siebie, korzystając z ręcznie napędzanych żaren. Rozwój miast stworzył zapotrzebowanie na usługi młynarskie, a napęd wodny i wiatrowy, a zwłaszcza elektryczny, pozwolił nie tylko ułatwić pracę, ale również zwiększyć wydajność produkcji.

Obecnie czynne zbożowe wiatraki lub młyny wodne są rzadkością. Ze względu na ich niską wydajność (zwykle poniżej 100 ton na rok), mają one znaczenie głównie lokalne lub jako atrakcja turystyczna. Jednym z takich unikatów jest młyn w Tworkowie.

Staw Trzeciok, ul. Parkowa - za parkiem pałacowym, przy Alei Hroza rozlewa się malowniczy Staw Trzeciok, nad którym stoi Zabytkowy Młyn

Zwiedzanie zabytkowego młyna jest możliwe codziennie, po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej.

Wirtualny spacer

Galeria zdjęć

Zabytkowy młyn i mały staw w Tworkowie

Zobacz

Zabytkowy młyn i mały staw w Tworkowie

Zobacz

Zabytkowy młyn i mały staw w Tworkowie

Zobacz

Zabytkowy młyn i mały staw w Tworkowie

Zobacz